Komitet Praw Osób Niepełnosprawnych (CRPD) rozpatrywał wczoraj i dziś sprawozdanie Nowej Zelandii w ramach Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych.
Kilka ostatnich kroków podjętych przez Nową Zelandię, w tym powołanie Królewskiej Komisji ds. Nadużyć w Opiece oraz utworzenie specjalnego ministerstwa do spraw osób niepełnosprawnych, zostało pozytywnie ocenione przez członków Komitetu.
Wiele pytań ekspertów dotyczyło jednak aktywnego udziału osób niepełnosprawnych, w tym niepełnosprawnych Maorysów, w procesach decyzyjnych. Czy osoby niepełnosprawne i reprezentujące je organizacje są konsultowane we wszystkich obszarach polityki rządu – pytano? Zauważono również, że niepełnosprawni Maorysi są trzykrotnie bardziej narażeni na życie w ubóstwie niż reszta populacji.
Członkowie Komitetu chcieli też wiedzieć, co robi się w celu wyeliminowania traktowania osób niepełnosprawnych, a także przymusowych sterylizacji osób niepełnosprawnych oraz zadośćuczynienia ofiarom tej ostatniej praktyki. Jeden z ekspertów zapytał, czy planowane jest wprowadzenie zakazu arbitralnego pozbawienia wolności ze względu na niepełnosprawność psychospołeczną oraz rzeczywiste lub postrzegane zagrożenie dla siebie lub innych.
Jeden z ekspertów zapytał, czy Nowa Zelandia rozpoczęła proces deinstytucjonalizacji, aby osoby niepełnosprawne mogły mieszkać w domach w społeczności na równi z innymi. Kilku ekspertów uznało, że mechanizm monitorowania „domów grupowych” jest nieodpowiedni, ponieważ pojawiło się wiele doniesień o nadużyciach wobec osób niepełnosprawnych mieszkających w domach grupowych.
Jeden z ekspertów zauważył, że aby wnieść skargę do Komitetu, należy najpierw wyczerpać środki prawne na poziomie krajowym.
Komitet został jednak poinformowany, że osoby niepełnosprawne mają utrudniony dostęp do nowozelandzkiego systemu prawnego – powiedział.
W Nowej Zelandii jest jeszcze długa droga do osiągnięcia celów Konwencji, przyznała pani Poto Williams, nowozelandzka minister do spraw osób niepełnosprawnych. Zauważono, że Maorysi nie korzystają w równym stopniu z polityk publicznych, powiedziała, zauważając, że rząd opracował narzędzie do pomiaru wpływu polityk rządowych na niepełnosprawność.
Pani Williams zwróciła również uwagę, że rząd Nowej Zelandii wprowadził ustawę o dostępności, która została opracowana z udziałem osób niepełnosprawnych. Nowa Zelandia od lat 90. pracuje nad wyeliminowaniem umieszczania osób z niepełnosprawnością w instytucjach zamkniętych: rząd zlecił przeprowadzenie badania na temat sytuacji osób z niepełnosprawnością, które wcześniej były maltretowane w instytucjach – dodała.
Pan Jonathan Godfrey, przewodniczący Niezależnego Mechanizmu Monitorowania Konwencji w Nowej Zelandii, wyraził ubolewanie, że osoby z niepełnosprawnościami nadal nie mają równych praw praktycznie we wszystkich obszarach gromadzenia danych.
Pani Esther Woodbury z nowozelandzkiej Narodowej Komisji Praw Człowieka zauważyła, że niepełnosprawni Maorysi nadal spotykają się z dyskryminacją i są nadreprezentowani w więzieniach i sądach.
Na koniec Alex Schröder, Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Nowej Zelandii, podkreślił znaczenie umożliwienia osobom niepełnosprawnym podejmowania decyzji dotyczących ich życia. Wsparcie decyzyjne dla osób z niepełnosprawnością powinno być zapisane w prawie – rekomendował. Potępił również niekonsensowne leczenie, w tym przymusowe sterylizacje, osób niepełnosprawnych w Nowej Zelandii.
Podczas dialogu z Komitetem delegacja Nowej Zelandii wyjaśniła, że rozważane jest uchylenie ustawy, która pozwala na przymusową hospitalizację osób niepełnosprawnych, a także na przymusowe leczenie: konsultacje w tej sprawie trwają do końca roku. Od 2021 r. nie są już możliwe bezterminowe zatrzymania – podała delegacja. Ponadto, zakaz przymusowej sterylizacji na poziomie prawnym został rozważony, ale wymaga więcej pracy, powiedziała delegacja.
Oprócz pani Williams i kilku jej pracowników z Ministerstwa Niepełnosprawności, w skład delegacji nowozelandzkiej wchodzili przedstawiciele ministerstw spraw zagranicznych, edukacji i rozwoju społecznego.